اگر هیچ چیز در مورد فروشنده نشنیده باشید و یا اصلا ندانید که کارگردان فیلم کیست، با دیدن آن و گذشتن نیم ساعت از کار، براحتی تشخیص میدهید که کارگردان فیلم اصغر فرهادی است. دقیقا همانند کارهای قبلی او، فروشنده روند آرامی دارد. از همان فیلمهایی است که بطور غیر مستقیم یک مشکل و معضل اجتماعی را هدف گرفته و پیامدهای آن را در فیلم نشان میدهد. انگار فرهادی استاد نمایش مشکلات به این شکل است. جای دادن معضلات اخلاقی در روند داستانی که میتواند به هیچ وجه به هم ربط نداشته باشد، کار استادانهای است، چرا که اگر یک جای داستان موضوع از دستت در برود و مشکل مطرح شده سوار بر روند داستان شود، دیگر نمیتوانی کنترلش کنی و فیلم خوب از آب در نمیآید. اما فرهادی کنترلش کرد یعنی همیشه کنترل میکند.
مثل همیشه باز هم نمیدانی و نمیتوانی نتیجه و آخر هر موضوع در فیلم به چه چیز منجر میشود. همش فکر میکنی چی می شه! این هم یکی دیگر از هنرهای فرهادی است. من شخصا علاقه زیادی به این نوع فیلمها دارم که نمی دانم چه میشود. شاید یکی از دلایلی که سریال بازی تاج و تخت را دنبال میکنم همین قابل پیش بینی نبودن انتهای هر اپیزود و داستان باشد وگرنه من آدم سریال بینی نیستم.
فرهادی در پایان بندی استادانه عمل میکند جوری که همیشه فیلمهایش را تحسین میکنی اما من یک مشکل عمده با فروشنده دارم، آن هم در برخورد شهاب حسینی با مشکل پیش رویش بود. وقتی شهاب شخص متعرض به همسرش را مییابد، خیلی محترمانه و با احتیاط برخورد میکند. به نظرم کمی عجیب و غیرواقع بود. این که یک مرد ایرانی در آن سن و سال با پیشینهی فرهنگی که داریم، در این شرایط چه برخوردی میکنیم، تفاوتهای اساسی با برخورد عماد (شهاب حسینی) با پیرمرد خطاکار داشت.
در واقع من فکر میکنم، نسل فعلی مردهای ۳۵ تا ۴۰ ساله یعنی همان محدوده سنی عماد که سنتی تر از نسل های جلوتر هستند، رفتاری خشنتر و در بعضی موارد خطرناکتر نسبت به مسائل ناموسی داشته باشند. شاید بتوان این رفتارها و کنترل هوش هیجانی را در نسلهایی که کمتر احساسی میشوند بیشتر ببینیم ولی آدم در سن و سال عماد باید با شدت و عصبانیت بیشتری برخورد میکرد. خیلی وقتها شده که در اخبار و نوشتهها از قتلها و درگیریهای شدیدی که بخاطر اتفاقات ناموسی بوده شنیدهایم، پس نمیتوانیم انتظار برخوردهایی از این دست را داشته باشیم. البته این نظر شخصی من است.
اما در کل فروشنده نمره خوبی میگیرد. این فیلم با ضرب آهنگ کندی که دارد، ۱۲۵ دقیقه شما را همراه با خودش این طرف و آن طرف میبرد بدون اینکه خسته شوی. درست است که به قدرت جدایی نادر از سیمین یا درباره الی ساخته نشده اما فیلم تاثیرگذار و زیبایی است.